Auteur: Elise Meier
Op 1 juni 2022 opende in Stadsmuseum Vollenhove een expositie over Pinksterrijden en het Corso uit het gelijknamige stadje. Het Pinksterrijden zelf was in 2022 op maandag 6 juni: Tweede Pinksterdag. Een unieke gelegenheid dus om dit immaterieel erfgoed zowel in levende lijve als in een museale context met meer achtergrondinformatie mee te maken.
Dubbele vermelding
Het is geen toeval dat er in het Stadsmuseum een expositie over zowel het Pinksterrijden als het Corso is. De evenementen worden beide door de Vollenhoofse Vereniging voor Volksvermaken (ook wel “de 4 V’s” genoemd) georganiseerd en staan beide op de Inventaris Immaterieel Erfgoed. ‘Dat is wel bijzonder,’ vertelt Han Knol, voorzitter van de 4 V’s, ‘wij staan met een dubbele vermelding in de Inventaris. Naast deze twee evenementen organiseren wij overigens nog meer, al met al twaalf evenementen op jaarbasis. Deze expositie hebben wij ook zelf georganiseerd trouwens, het Stadsmuseum heeft de ruimte beschikbaar gesteld.’
Tractortocht voor alle kinderen
Het Pinksterrijden is bedoeld voor jonge kinderen, die gratis mee mogen rijden op vrolijk versierde, platte boerenwagens die door tractoren in een lange optocht door het land rondom Vollenhove rijden. Eerst langs de (voormalige) Zuiderzeedijk, daarna door het Land van Veno. Iedereen mag mee, ook de kinderen van de campings in de buurt. ‘Een prachtig gezicht, die optocht van versierde wagens door het mooie landschap!,’ zegt Han Knol enthousiast. ‘Vooraan rijd ik zelf met de vlag van de 4 V’s op de auto, dan een stuk of 12 tot 14 wagens achter tractoren en op het einde weer een auto met onze vlag.’
Onderweg wordt er een paar keer gestopt voor wat lekkers en bij thuiskomst krijgen alle kinderen nog een ijsje. Hoe lang dit gebruik precies bestaat, is niet bekend. Er is iemand die voor de 50ste keer meerijdt. Eerst als kind op de wagens, nu al jaren als chauffeur. Vroeger waren het boerenpaarden die de wagens trokken, tegenwoordig gaat dan machinaal. In de toekomst zal dat ook weer veranderen, want door de stikstofregels mogen de tractoren binnenkort niet meer.
Herkomst een raadsel
Is het een overblijfsel van een voorchristelijk gebruik om vruchtbaarheid over de akkers af te roepen of is het gewoon een gezellig voorjaarstochtje voor alle kinderen uit de wijde omgeving? Niemand die het weet. ‘Toen we de aanvraag voor de Inventaris deden, namen we ons voor om uit te laten zoeken waar het gebruik vandaan kwam,’ vertelt Han Knol. ‘Er zijn verschillende mensen aan de slag gegaan in archieven en oude boeken, maar tot nog toe is daar niet veel uitgekomen. Vooralsnog is het een raadsel.’
Dat heeft echter geen negatief effect op de jeugd, die nog elk jaar in grote getale op komt draven om mee te rijden. Zelfs als het regent mag dat de pret niet drukken, al staan er dan wel iets minder mensen langs de weg te zwaaien. Met een stuk plastic of zeil over de karren zijn ze weersbestendig.
In de expositie zullen filmpjes en foto’s te zien zijn van zowel het Pinksterrijden als het Corso. Ook de ontwikkeling van de optocht door de jaren heen en de verschillen tussen vroeger en nu worden in kaart gebracht. Van het Corso, dat in 2022 op 27 augustus plaatsvond, zijn maquettes en programmaboekjes te zien. ‘We hebben met veel plezier aan de expositie gewerkt en hopen dat de bezoekers er net zo veel plezier aan beleven!’ aldus Han Knol.
Expositie: ‘Corso en V.V.V.V. vroeger en nu’, van 1 juni tot en met 28 augustus 2022, in het Stadsmuseum Vollenhove.
Wat is Immaterieel Erfgoed?
Immaterieel erfgoed zijn gewoontes, kennis en praktijken van vandaag, die mensen van vroeger hebben gekregen en willen doorgeven aan toekomstige generaties. En naarmate tijden veranderen, verandert immaterieel erfgoed mee. Wil je meer weten over wat Immaterieel Erfgoed en wat het precies inhoudt?
