De Overijsselse traditie van het Midwinterhoornblazen is al sinds 2013 bijgeschreven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. De Stichting Midwinterhoornblazen Twente en de Federatie van Gelderse Midwinterhoorngroepen maakten zich hier indertijd hard voor. Met succes: want tot op de dag van vandaag is deze eeuwenoude traditie nog springlevend…
Een eeuwenoude traditie
De traditie schrijft voor dat de midwinterhoorn alleen geblazen mag worden tussen de 1e zondag van Advent en Driekoningen. Tweeduizend jaar geleden dacht men dat het geluid van de hoorn de boze demonen zou verdrijven en het lentelicht opriep. Na de komst van het christendom werd de koppeling met de naderende geboorte van het Christuskind gelegd.
N’oal’n roop
De blazers zijn soms eenlingen. Vaak komen zij uit een buurtschap of zijn zij verenigd in een groep. Sommigen blazen de hoorns, anderen maken de hoorns, en enkelen doen beide. Met elkaar houden zij een eeuwenoude traditie in leven. Op verschillende plekken worden elk jaar in december wandelingen georganiseerd waarbij de klanken van de midwinterhoorns de wandelaars begeleiden.
De weemoedige klanken van de hoorns zijn wel vijf kilometer ver te horen. Voor de melodie bestaat een soort standaard, die afhankelijk van de streek n’oal’n roop, d’olde roop of de olde rôep genoemd wordt. Elk buurtschap heeft zijn eigen variatie op de melodie. Traditiegetrouw begint en eindigt de blazer altijd met twee tonen zodat een andere blazer weet wanneer iemand klaar is en de roep beantwoord kan worden. Het voorkomt dat er door elkaar geblazen wordt.
Midwinterhoornblazen meer dan 10 jaar in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland
De blazers in Twente zijn verenigd in de Stichting Midwinterhoornblazen Twenthe en de Veluwse en Achterhoekse midwinterhoornblazers zijn verenigd in de Federatie van Gelderse Midwinterhoorngroepen. Erfgoedvrijwilligers van deze twee organisaties hebben er samen voor gezorgd dat de traditie van het midwinterhoornblazen in 2013 bijgeschreven is in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. De Inventaris bestaat uit gebruiken en rituelen waarvoor een borgingsplan is gemaakt door beoefenaars en betrokkenen die zich actief inzetten voor het doorgeven van het erfgoed waarmee zij zich identificeren.
De traditie is nog springlevend. Naast het reguliere blazen worden al sinds 1954 demonstraties gehouden met een wedstrijdelement: wie blaast het best? Ieder jaar zijn er wedstrijden voor junioren-blazers (tot 16 jaar) en voor senioren-blazers. Ook zijn er educatieve projecten ontwikkeld. Zo is er een leskist gemaakt, vol informatie en benodigdheden waarmee de bouwer een midwinterhoorn kan maken en geeft Marieke Beld van de Enschedese midwinterhoornblazers midwinterhoorn-les op lagere scholen om jongeren te enthousiasmeren voor de traditie.
Bekijk hieronder een video over het lesgeven:
Wat is Immaterieel Erfgoed?
Immaterieel erfgoed zijn gewoontes, kennis en praktijken van vandaag, die mensen van vroeger hebben gekregen en willen doorgeven aan toekomstige generaties. En naarmate tijden veranderen, verandert immaterieel erfgoed mee. Wil je meer weten over wat Immaterieel Erfgoed en wat het precies inhoudt?
Wil je ook je immaterieel erfgoed zichtbaar maken?
De samenstelling van de Inventaris Immaterieel Erfgoed wordt gecoördineerd door het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. In 2012 ondertekende de Nederlandse regering het UNESCO Verdrag inzake de Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed. Het inventariseren van het immaterieel erfgoed is een van de verplichtingen die hiermee samenhangt. Beoefenaars van immaterieel erfgoed kunnen hun erfgoed zelf aanmelden voor het Netwerk van immaterieel erfgoed via www.immaterieelerfgoed.nl. Wil je het immaterieel erfgoed ook borgen voor de toekomst en bijschrijven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland? Dan kun je, na aanmelding in het Netwerk, een motivatie indienen voor het schrijven van een borgingsplan. Jaarlijks worden 15 nieuwe borgingspannen voor de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland behandeld.
