Deze tijd van het jaar staat voor veel mensen in het teken van samenzijn; families en vrienden komen bij elkaar om sinterklaas, kerst, Chanoeka of oudjaarsavond te vieren. In veel families zijn er decembertradities die in stand gehouden worden: pakjesavond met gedichten én surprises, oliebollen bakken volgens een bepaald recept, samen een kerstboom uitzoeken.
Veel van deze familietradities veranderen in de loop der jaren, omdat mensen en hun wensen en behoeften nu eenmaal veranderen. Toch houden we ze graag op de een of andere wijze levend. Want ze vertellen ons iets over wie wij zijn en waar we vandaan komen en ze zorgen voor verbinding. Zo is het ook met de tradities die we in Overijssel kennen. Klootschieten, krentenwegge bakken en paasvuren zijn gebruiken die we al generaties lang kennen, die ons verbinden en die we graag in stand houden. Deze tradities vormen ons immaterieel erfgoed: erfgoed dat niet uit tastbare zaken bestaat maar uit gebruiken en gewoontes.
450 beoefenaars in Overijssel
Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) heeft een aantal jaar geleden onderzocht hoeveel organisaties in Overijssel zich bezighouden met immaterieel erfgoed. De telling kwam toen uit op ongeveer 450 organisaties maar vermoedelijk zijn het er veel meer. Het gaat niet alleen om de musea en historische verenigingen die erfgoed verzamelen, beheren en presenteren maar ook om al die organisaties die zich bezighouden met de beoefening van immaterieel erfgoed.
Dus alle carnavalsverenigingen, corso’s, midwinterhoornblazers, volksdansverenigingen en andere verenigingen en stichtingen die op welke wijze dan ook betrokken zijn bij de organisatie van activiteiten en evenementen op het gebied van immaterieel erfgoed in Overijssel. Deze organisaties kunnen zich via de website www.immaterieelerfgoed.nl aanmelden bij het Netwerk van immaterieel erfgoed. Dit Netwerk maakt het immaterieel erfgoed in Nederland zichtbaar en bevordert samenwerking en uitwisseling. Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland coördineert dit netwerk.
Meer dan 20 organisaties in Overijssel hebben zich niet alleen aangemeld voor het Netwerk maar maakten ook een plan gemaakt waarin zij beschrijven op welke wijze zij werken aan het borgen van hun traditie. Deze organisaties zijn opgenomen in de Inventaris, die ook door Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland wordt gecoördineerd.
Ondersteuning immaterieel erfgoed in Overijssel
Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland zet zich samen met het Erfgoedplatform Overijssel in om de beoefenaars van immaterieel erfgoed in Overijssel te ondersteunen. Deze samenwerking wordt in 2024 verder uitgebouwd.
In 2020 is door KIEN onderzocht waar de immaterieel erfgoed organisaties in Overijssel behoefte aan hebben. Daarbij zijn alle, bij KIEN bekende, organisaties in Overijssel (zo’n 450) aangeschreven. Dat heeft een aantal aandachtspunten opgeleverd waaraan KIEN met financiële steun van de provincie werkt.
Workshops in 2024
Zo bleek uit het onderzoek dat beoefenaars behoefte hebben aan informatie over bepaalde thema’s. Daarom organiseert KIEN in 2024 activiteiten en trainingen over deze onderwerpen in Overijssel. Zo zullen op centrale locaties in de provincie workshops georganiseerd worden over vrijwilligers werven en over veiligheid bij evenementen. Houd voor informatie hierover de agenda op deze website en de nieuwsbrief van het Erfgoedplatform Overijssel in de gaten. Tip: zorg ervoor dat uw organisatie bekend is bij het Kenniscentrum, bijvoorbeeld door aanmelding bij het Netwerk, dan wordt u tijdig geïnformeerd.
Onderzoek naar een garantiefonds en een materialen depot
Een andere uitkomst van het onderzoek was de vraag naar een Overijssels garantiefonds voor immaterieel erfgoed organisaties. Een fonds waarop een organisatie een beroep kan doen wanneer het voor financiële uitdagingen komt te staan. Hoe dat eruit zou moeten zien en wat de mogelijkheden daarvoor zijn, gaat KIEN in 2024 laten onderzoeken. Ook laat het de mogelijkheid voor een materialendepot onderzoeken. Veel organisaties hebben op een zeker moment in het jaar dranghekken of borden of een pinapparaat nodig. Aanschafkosten zijn hoog en alle materialen moeten ergens opgeslagen kunnen worden. Om kosten en ruimte te sparen, kan een digitaal materiaaldepot een optie zijn: een online depot waar organisaties elkaar vinden en spullen kunnen uitwisselen.
Klankbordgroep
Onlangs is het Kenniscentrum in Overijssel gestart met een klankbordgroep. De leden van deze groep zijn immaterieel erfgoed beoefenaars in de provincie Overijssel. Zij zijn voor KIEN, als landelijke organisatie, de ogen en oren in de provincie. Zij signaleren aandachtspunten en informeren KIEN over wat er speelt.
Immaterieel Erfgoeddag voor de Overijsselse gemeenschappen
Het is de bedoeling van KIEN om in 2024 een immaterieel erfgoeddag te organiseren in de provincie. Voor de invulling van deze dag wordt overlegd met de klankbordgroep. Er zal in ieder geval voldoende tijd worden gemaakt voor uitwisseling. Tijdens die dag kunt u ook kennismaken met de leden van de klankbordgroep.
Meer informatie?
Immaterieel erfgoed is overal om ons heen, het hoeft niet op een lijst of inventaris te staan om immaterieel erfgoed genoemd te worden. Het is aan de gemeenschappen zelf om te beslissen of zij hun immaterieel erfgoed willen aanmelden bij het Netwerk en een borgingsplan voor de Inventaris willen schrijven. Aan het begin van dit jaar hebben alle immaterieel erfgoed organisaties die bekend zijn bij KIEN een aantal exemplaren ontvangen van de brochure Immaterieel Erfgoed in Overijssel. In deze brochure kunt u alle informatie over het Kenniscentrum, het Netwerk en de Inventaris terugvinden. Heeft u de brochure niet ontvangen en wilt u hem wel graag lezen?
Voor meer informatie:
www.immaterieelerfgoed.nl,
T+31 (0)26 35 76 113
info@immaterieelerfgoed.nl
