Na jaren gaat het dan toch gebeuren. De nieuwe Omgevingswet treedt per 1 januari 2024 in werking. Dit heeft ook gevolgen voor de erfgoedsector.
Uitgesteld
De Omgevingswet werd al in 2016 door de Eerste Kamer aangenomen. Maar problemen met de complexiteit van de wet, de coronacrisis en de vele ICT-problemen zorgden ervoor dat de uitvoering van de wet meerdere keren werd uitgesteld. Verschillende instanties vonden de wet nog niet goed genoeg uitgewerkt. De ICT-techniek zou volgens experts nog veel beperkingen hebben en niet veilig zijn. Nu is de techniek wel op orde.
Omgevingswet en de erfgoedsector
Met de nieuwe Omgevingswet wil de overheid wetgeving over ruimtelijke ontwikkeling eenvoudiger maken. Verschillende wetten op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling zijn samengevoegd zodat het makkelijker wordt om bijvoorbeeld een bouwvergunning aan te vragen.
Dit heeft ook gevolgen voor de erfgoedsector. In de Omgevingswet wordt een zorgvuldige omgang met het cultureel erfgoed in de fysieke leefomgeving vastgelegd. De bescherming van archeologische en gebouwde monumenten, stads- en dorpsgezichten en cultuurlandschappen krijgen voor een belangrijk deel een plek in deze wet. Verantwoordelijkheid voor monumenten en ander cultureel erfgoed komt daarbij steeds meer bij gemeenten te liggen. Zij moeten het cultureel erfgoed in hun gemeente vastleggen in een omgevingsplan. Wat wel en niet onder cultureel erfgoed wordt verstaan binnen de nieuwe Omgevingswet is vastgelegd in een handreiking van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
In het omgevingsplan wordt opnieuw gekeken naar de vraag welk cultureel erfgoed behouden en bewaard moet worden en op welke manier dit moet gebeuren. Cultureel erfgoed moet op deze manier een essentieel onderdeel worden van ruimtelijke ordening.
Cultureel erfgoed en NOVI
In een omgevingsplan moeten de gemeenten niet alleen rekening houden met het cultureel erfgoed zelf, maar ook met de omgeving waarin het cultureel erfgoed staat of plaatsvindt. Onderdeel van de Omgevingswet is de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Het Rijk ontwikkelt met NOVI een toekomstvisie op de ruimtelijke ordening. In deze visie is ook ruimte opgenomen voor cultureel erfgoed. Erfgoed dat van nationaal of internationaal belang is moet worden behouden en versterkt. Hoop is dat de Omgevingswet hier aan gaat bijdragen.
Meer informatie
In samenwerking met het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) organiseerde Erfgoedplatform Overijssel een aantal online webinars bedoeld voor erfgoedvrijwilligers in Overijssel. Tijdens het webinar vertelde archeologe Nathalie Vossen over de Omgevingswet en hoe de erfgoedsector met deze wet te maken kan krijgen.
Wil je meer weten over de nieuwe Omgevingswet?
